Dioksyny, furany i PCB w importowanych rybach morskich – narażenie konsumentów

Abstract

Wprowadzenie. Normy żywieniowe zalecają spożywanie ryb co najmniej dwa razy w tygodniu zewzględu na zawarte w nich cenne składniki odżywcze. Najważniejszymi z nich są długołańcuchowe,wielonienasycone kwasy tłuszczowe, makro- i mikroelementy, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach(głównie D3), aminokwasy i łatwo przyswajalne białko. Niestety ryby przebywające w zanieczyszczonymśrodowisku mogą gromadzić toksyczne związki, do których należą polichlorowane dibenzo-p-dioksyny(PCDD), polichlorowane dibenzofurany (PCDF) i polichlorowane bifenyle (PCB). Celem badań byłookreślenie aktualnego stanu zanieczyszczenia toksycznymi związkami PCDD, PCDF, PCB, importowa-nych do Polski ryb morskich oraz ocena ryzyka dla konsumentów z uwzględnieniem tolerowanej tygo-dniowej dawki (TWI) 2 pg WHO-TEQ/kg masy ciała (m.c.). Badaniom poddano 6 gatunków ryb daleko-morskich: turbot, makrela, łosoś atlantycki, tuńczyk, mintaj i morszczuk. W badaniach wykorzystanotechnikę spektrometrii mas rozcieńczenia izotopowego (IDMS) z wysokorozdzielczą chromatografiągazową sprzężoną z wysokorozdzielczą spektrometrią mas (HRGC-HRMS).Wyniki i wnioski. Najwyższe stężenia dla sumy PCDD/F i dioksynopodobnych PCB (dl-PCB) ozna-czano w mięśniach turbota 1,25 pg WHO-TEQ/g świeżej masy (ś.m.), a najniższe odpowiednio w mię-śniach mintaja, morszczuka i tuńczyka 0,02, 0,03, 0,04 pg WHO-TEQ/g ś.m. Mimo że badane ryby zawie-rały niskie w stosunku do dopuszczalnych limitów stężenia PCDD/F/PCB, spożycie rekomendowanychdwóch porcji najbardziej zanieczyszczonych gatunków powoduje nawet sześciokrotne w przypadku dziecii dwukrotne dla dorosłych przekroczenia dawki TWI. Importowane turboty, łososie i makrele stanowiąznaczące źródło dioksyn i PCB dla konsumentów ryb.